อุปกรณ์ทำความสะอาดซอกฟัน มีอะไรบ้าง?

อุปกรณ์ทำความสะอาดซอกฟัน มีหลายแบบ ได้แก่ ไหมขัดฟัน แปรงซอกฟัน ไม้จิ้มฟัน และเครื่องฉีดน้ำในปาก การเลือกใช้ให้พิจารณาจากสภาพเหงือกและฟันของแต่ละคน จากนั้นจึงเลือกตามความชอบหรือความถนัด มาดูกันว่า อุปกรณ์ทำความสะอาดซอกฟัน นั้นมีอะไรบ้างนะคะ

สารบัญ

• ไหมขัดฟัน
• แปรงซอกฟัน
• แปรงกระจุกเดียว
• ไม้จิ้มฟัน

1. ไหมขัดฟัน (dental floss)

ประกอบด้วยเส้นใยเล็กๆ หลายเส้นเรียงตัวขนานกันคล้ายเส้นด้าย เวลาใช้งานเส้นใยเล็กๆ จะคลี่แผ่ออกเป็นแถบเพื่อทำความสะอาดผิวฟัน

เส้นด้ายนำมาใช้แทนไหมขัดฟันไม่ได้ เพราะเส้นใยของด้ายถูกถักรวมกันไม่สามารถแผ่ออกได้ การเลือกใช้ไหมขัดฟันแนะนำให้ใช้ชนิดเคลือบขี้ผึ้ง (waxed) กับฟันที่สัมผัสกันไม่แน่นมาก และสำหรับผู้ที่เริ่มใช้

ส่วนชนิดไม่เคลือบขี้ผึ้ง (unwaxed) เหมาะสำหรับฟันที่อยู่ชิดกันแน่นมาก ไหมขัดฟันทั้งสองชนิดมีประสิทธิภาพเหมือนกันหากใช้ถูกวิธี

ปัจจุบันมีการผลิตไหมขัดฟันในรูปแบบต่างๆ เช่น ไหมขัดฟันชนิดพิเศษสำหรับผู้ที่ใส่ฟันปลอมชนิดติดแน่น หรือใส่เครื่องมือจัดฟัน ไหมขัดฟันแบบเส้นแถบซึ่งมีแถบแบนกว้างกว่าไหมขัดฟันปกติ

ไหมขัดฟันที่มีด้ามจับ ช่วยให้ใช้ได้ง่ายขึ้นเวลาใช้กับฟันกรามที่อยู่ด้านในแต่พบว่าประสิทธิภาพยังไม่ดีเท่าการใช้นิ้วมือพันไหมขัดฟัน เนื่องจากไม่สามารถโอบรอบซี่ฟันได้ดี และทำให้บาดเหงือกเป็นร่องได้

2. แปรงซอกฟัน

ใช้ทำความสะอาดบริเวณซอกฟันที่มีฟันห่าง ซอกฟันใหญ่ หรือใช้ทำความสะอาดบริเวณช่องระหว่างรากฟันในกรณีที่เหงือกร่น แปรงซอกฟันมีลักษณะคล้ายแปรงล้างขวดอันเล็กๆ หัวแปรงมีสองแบบ คือ แบบทรงกระบอก (cylinder) และแบบต้นสน (taper) ให้เลือกใช้ตามขนาดความกว้างของซอกฟัน

วิธีใช้โดยใส่เข้าไปในซอกฟันหรือร่องระหว่างรากฟัน ให้ขนแปรงชิด ผิวฟัน แล้วถูเข้าออก 5-6 ครั้ง ควรใช้ด้ามจับช่วยเพื่อให้ใช้งานได้ถนัดขึ้น โดยเฉพาะการใช้กับฟันกรามที่อยู่ด้านใน

3. แปรงกระจุกเดียว (single tufted brush)

ใช้ทำความสะอาดฟันบริเวณที่เข้าถึงยาก เช่น ด้านท้ายสุดของฟันล่าง ฟันเก ฟันล้มเอียง หรือผู้ที่ใส่เครื่องมือจัดฟัน

วิธีใช้ กวาดขนแปรงไปตามคอฟัน เมื่อถึงซอกฟันให้ขยับขนแปรงอยู่กับที่ แล้วปัดออกทางด้านบดเคี้ยว ทำเช่นนี้กับฟันทุกซี่ที่ต้องการแปรง

4. ไม้จิ้มฟัน

ใช้สำหรับเขี่ยเศษอาหารที่ติดซอกฟัน และทำความสะอาดซอกฟัน มีทั้งชนิดที่ทำด้วยไม้และพลาสติก ไม้จิ้มฟันที่ดีต้องมีผิวเรียบ ไม่เป็นขุยหรือมีรอยฉีก สะอาดไม่มีสิ่งเจือปน หรือผ่านการฆ่าเชื้อแล้ว

ควรเลือกใช้ไม้จิ้มฟันที่มีลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยมปลายเรียวแหลม (triangular shape) เพื่อให้สามารถเข้าตามช่องว่างระหว่างฟันและเหงือกได้ ถ้าทำจากไม้เนื้ออ่อนอมน้ำได้ดี ไม้จิ้มฟันชนิดนี้ทางทันตกรรมเรียกว่า ไม้กระตุ้นเหงือก

วิธีใช้สอดปลายแหลมของไม้เข้าไประหว่างซอกฟัน ให้ฐานของสามเหลี่ยมอยู่ที่เหงือก ด้านข้างของไม้จิ้มฟันแนบด้านข้างของฟันซี่ใดซี่หนึ่ง หรือ 2 ซี่พร้อมกัน แล้วถูเข้าออก 4- 5 ครั้ง ทำเช่นนี้ทุกซอกฟันที่มีช่องว่างระหว่างฟัน

ข้อควรระวัง

1. ห้ามใช้ไม้จิ้มฟันทุกประเภทในลักษณะดัน แคะ หรืองัดเพื่อกำจัดเศษอาหาร เพราะจะทำอันตรายต่อเหงือก และอาจทำให้วัสดุอุดฟันชำรุดเสียหาย
2. ในผู้ที่เหงือกร่น รากฟันโผล่ การใช้ไม้จิ้มฟันอย่างรุนแรงจะทำให้ผิวรากฟันสึกได้
3. การเสียบไม้จิ้มฟันค้างไว้ตรงซอกฟัน หรือหมุนไม้จิ้มฟันในซอกฟัน จะทำให้เกิดช่องว่างระหว่างฟันมากขึ้น และทำให้เหงือกร่นได้

บทความที่เกี่ยวข้อง

• เศษอาหาร ติดซอกฟัน ตัวการเหงือกอักเสบ
• แปรงซอกฟัน คืออะไร ? และควรใช้เมื่อใด