เหล็กจัดฟัน คืออะไร และทำงานอย่างไร ?

เหล็กจัดฟัน ทำงานอย่างไร ? และทำไมถึงใช้เวลานานนัก สิ่งที่เหล็กจัดฟันทำก็คือ การเพิ่มแรงกดไปที่ฟันเพื่อกระตุ้นให้มันขยับไปในทางที่เหมาะสมภายในช่องปาก

ซึ่งฟันแต่ละซี่มีชื่อเรียกเป็นของตัวเอง และคุณสามารถดูแผนผังทำแหน่งที่ถูกต้องของฟันแต่ละซี่ได้ที่คลินิกทันตแพทย์ หรือทันตแพทย์ที่เชี่ยวชาญด้านจัดฟันนะคะ

สารบัญ

• ทันตแพทย์ คือใคร ?
• ทำไมถึงต้องใส่ เหล็กจัดฟัน ?
• อุปกรณ์ขยาย มีหน้าที่ทำอะไร?
• เหล็กจัดฟัน มีส่วนประกอบอะไรบ้าง ?
• ทำให้ฟันของคุณเรียงตัวสวยได้อย่างไร ?
• เกิดอะไรขึ้น? เมื่อถอด เหล็กจัดฟัน ออก

ทันตแพทย์ คือใคร ?

ทันตแพทย์ คือ ผู้ที่เชี่ยวชาญทางด้านโครงสร้างของช่องปาก และการเคลื่อนย้ายฟันของคุณในตำแหน่งที่ถูกต้อง และแน่นอนว่าทำให้ฟันขอบคุณเรียงตัวสวยด้วย เช่น คนส่วนใหญ่มักมีปัญหา ฟันล่างยื่นค่อมฟันบน หรือฟันบนยื่นคร่อมฟันล่าง นี่เป็นเพราะขากรรไกร

• ประวัติ หมอวี, ด็อกเตอร์ วี, คุณหมอวีนัส | Doctor V

เหล็กจัดฟัน จะช่วยแก้ไขปัญหาในเรื่องนี้ได้ ทันตแททย์จะช่วยให้คุณแน่ใจได้ด้วยว่าสุขภาพช่องปากโดยรวมของคุณมีสุขภาพดีก่อนที่การเดินทางของเหล็กจัดฟันจะเริ่มขึ้น หรือพูดได้อีกอย่างนึงว่าคุณไม่มีฟันผุหรือการติดเชื้อใดๆ ในช่องปากก่อนใส่เหล็กจัดฟันค่ะ

คนไข้ของทันตแพทย์ส่วนใหญ่จะเป็นเด็กวัยรุ่น แต่ทุกวันนี้การที่ผู้ใหญ่ใส่เหล็กจัดฟันก็ไม่ใช่เรื่องที่แปลกอะไรแล้วนะคะ ทันตแพทย์ที่จะจัดฟันให้คุณ อาจเลือกให้คุณที่จะใส่หรือปรับเหล็กจัดฟันเป็นระยะๆ หรือต่อเนื่องโดยแล้วแต่คน

ทำไมถึงต้องใส่ เหล็กจัดฟัน ?

บางคนมีปัญหาเรื่องนี้ เพราะเป็นกรรมพันธุ์ หากคนในครอบครัวของคุณมีฟันที่บิดเบี้ยว ถ้าอย่างนั้นคุณเองก็อาจเป็นเช่นเดียวกัน หากคุณปล่อยให้ทารกดูดนิ้วมือหรือจุกนมมากเกินไป นี่อาจจะเป็นการส่งผลกระทบต่อการเติบโตของฟันทารกด้วยค่ะ ฟันงุ้ม สามารถจัดฟัน และแก้ไขได้ไหม ?

อุปกรณ์ขยาย มีหน้าที่ทำอะไร ?

ก่อนที่จะใส่เหล็กจัดฟัน คุณอาจจะต้องได้รับรักษาเพิ่มเติมก่อน เช่น การสวมอุปกรณ์ขยาย โดยคุณอาจต้องใส่ที่ขากรรไกรด้านบน และขากรรไกรด้านล่าง อุปกรณนี้จะช่วยยืดกระดูกอ่อนบนเพดานเหงือกก่อนที่มันจะหยุดโต

โดยปกติแล้วจะถูกใช้กับเด็กที่มีอายุ 8-14 ปี จะช่วยป้องกันไม่ให้ฟันซ้อนกัน และเป็นการเตรียมพื้นที่ในช่องปากให้พร้อมสำหรับเหล็กจัดฟัน

โดยจะมีห่วงโลหะคล้องที่ฟันกรามด้านหลังทั้ง 2 ฝั่ง ส่วนกลางของอุปกรณ์ขยายจะประกอบไปด้วยสกรูขยาย ซึ่งจะผลักห่วงที่คล้องเอาไว้ทั้ง 2 ฝั่งออก ในขณะที่สกรูถูกขันให้ขยายออกมันจะผลักฟันกราม และยืดกระดูกอ่อนของเพดานเหงือกออกเป็นระยะเวลาหลายสัปดาห์

ซึ่งเป็นเรื่องปกติของคนไข้ที่จะต้องมีช่องว่างในฟันหน้าในระหว่างรับการรักษาด้วยวิธีนี้ และนั่นก็ถือเป็นวิธีที่ดี หมายความว่า อุปกรณ์ขยายกำลังทำงาน แต่อาจจะฟังดูเจ็บปวด ดังนั้นจึงต้องมีการจ่ายยาบรรเทาอาการปวดด้วย แต่ไม่นานอาการปวดก็จะหายไป

เหล็กจัดฟัน มีส่วนประกอบอะไรบ้าง ?

เหล็กจัดฟัน อาจดูไม่มีอะไรซับซ้อน แต่จะประกอบไปชิ้นส่วนต่างๆ มากมาย ได้แก่ วัสดุติดเหล็กจัดฟัน, แบร็กเก็ต, ลวดจัดฟัน, ยางรัดฟัน, ยางดึงฟัน, วงแหวนจัดฟัน (หากคุณต้องใช้)

– วัสดุติดเหล็กจัดฟัน แบร็กเก็ต และ ลวดจัดฟัน

วัสดุติดเหล็กจัดฟันมีหน้าที่ช่วยติดแบร็กเก็ตในแต่ละชิ้นกับฟันแต่ละซี่ ลวดจัดฟันจะถูกสอดเข้าไปในแบร็กเก็ตแต่ละชิ้น สิ่งนี้จะเชื่อมต่อแบร็กเก็ตเข้าด้วยกัน และช่วยดึงฟันเข้าหากัน

หากคุณเคยสวมอุปกรณ์ขยายมาก่อน บางทีฟันของคุณอาจมีช่องว่างมากกว่าตอนที่คุณเริ่มใส่เหล็กจัดฟัน ดังนั้นจึงต้องมีบางสิ่งที่ดึงฟันทั้งหมดให้กลับมารวมกันในตำแหน่งที่เหมาะสม

– ยางรัดฟัน

ทุกคนอาจจะรู้จักยางรัดฟัน เพราะคุณสามารถเลือกสีได้ ยางสีสันสดใสเหล่านี้จะเชื่อมต่อแบร็กเก็ตและลวดจัดฟัน พวกมันทำหน้าที่ในการจัดฟันให้เรียงตัวสวย ดังนั้นยางรัดฟันจึงต้องถูกเปลี่ยนและถูกทำให้แน่นขึ้นทุกครั้งที่คุณไปพบทันตแพทย์

– วงแหวนจัดฟัน

ไม่ใช่ทุกคนที่จะได้ใช้วงแหวนจัดฟันนะคะ แต่จะถูกใช้เพื่อเกี่ยวกับแบร็กเก็ตหนึ่งหรือหลายแบร็กเก็ต เพื่อดึงฟันแต่ละซี่ให้อยู่ในแนวที่เหมาะสม (คุณสามารถเปลี่ยนวงแหวนจัดฟันนี้ได้ด้วยตัวของคุณเอง) โดยจะเปลี่ยนในระหว่างช่วงมื้ออาหาร ทันตแพทย์จะอธิบายขั้นตอนในการทำงานหรือการเปลี่ยนวงแหวนจัดฟันนี้ให้ค่ะ

ทำให้ฟันของคุณเรียงตัวสวยได้อย่างไร ?

ทั้งหมดนี้เป็นเรื่องเกี่ยวกับการใช้แรงกดที่มั่นคงตลอดเวลา แรงกดส่วนใหญ่นี้มากจาก ลวดจัดฟัน ยางดึงฟัน และแบร็กเก็ต ที่อยู่ในตำแหน่งระหว่างและหลังจากการจัดฟันเคลื่อนตัว ลวดซึ่งเชื่อมต่อแบร็กเก็ตของคุณ จะมีบทบาทสำคัญของการเคลื่อนย้ายฟัน

โดยปกติแล้วลวดจะไม่คดงอ แต่ความร้อนภายในช่องปากของคุณจะทำให้ลวดมีความยืดหยุ่นมากขึ้น มันจะยังคงตรงแบบนั้น แต่จะยืดหยุ่นมากพอที่จะทำให้รูปทรงภายในช่องปากของคุณโค้งได้รูป หากคุณเป็นเคสที่ซับซ้อน วงแหวนจัดฟันจะถูกใช้เข้ามาเพื่อให้แรงกดเพิ่มเติม และช่วยขยับฟันที่ขยับได้ยาก

จำเอาไว้ว่าฟันของคุณเป็นกระดูก คุณสามารถมองเห็นได้เฉพาะในส่วนที่โผล่พ้นเหงือกเท่านั้น ส่วนที่เหลือจะอยู่ในเหงือก ซึ่งอ่อนนุ่มและยอมให้ฟันเคลื่อนที่ได้ การทำงานส่วนใหญ่ของเหล็กจัดฟันจะอยู่ใต้เหงือกของคุณ

แรงกดที่คุณรู้สึกบนฟันนั้นเกิดขึ้นกับเอ็นปริทันต์ เนื้อเยื่ออ่อนใต้เหงือกของคุณเช่นกัน ด้านนึงของเนื้อเยื่อนี้จะอ่อนนุ่มกว่าอีกด้าน ซึ่งช่วยให้ฟันเคลื่อนที่ได้ในขณะที่อีกฝั่งจะดันโต้กลับแรงกด ซึ่งสร้างปฏิกริยาในการผลักและดึงที่สมดุล ซึ่งทำให้ฟันของคุณเคลื่อนที่ได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ

นอกจากฟันที่เรียงตัวสวย และแนวขากรรไกรที่เหมาะสมแล้ว เหล็กจัดฟันยังมีประโยชน์อีกอย่างนึงนั่นก็คือ ทำให้ฟันของคุณแข็งแรงมากยิ่งขึ้น เหมือนกับการไปออกกำลังกายที่ยิมนั่นแหละ ฟันของคุณจะแข็งแรงขึ้นในขณะที่ได้รับแรงกด

นอกจากนี้ยังช่วยสร้างเซลล์ใหม่ๆ ซึ่งส่งผลให้ความหนาแน่นของกระดูกในช่องปากดีขึ้น หมายความว่าฟันของเราจะเกิดปัญหาหลังจากจัดฟันน้อยลง และมีแนวโน้มที่ฟันจะขยับหลังจากถอดเหล็กจัดฟันออกน้อยลง การใส่เหล็กจัดฟันอาจใช้เวลานานถึง 1.5 – 2 ปี

เกิดอะไรขึ้น ? เมื่อถอด เหล็กจัดฟัน ออก

เมื่อถึงวันที่ต้องเอาถอดเหล็กจัดฟันออก ทันตแพทย์ขอบคุณจะนำ วงแหวนพิเศษ, ลวด, ยางจัดฟัน ออก และโดยปกติแล้วคุณจะได้รีเทนเนอร์ แบบถอดออกได้หลังจากที่คุณถอดเหล็กจัดฟันออก ซึ่งจะช่วยให้ฟันของคุณอยู่กับที่

รีเทนเนอร์แบบถาวร ก็มีเช่นกัน จะมีลักษณะเป็นลวดบางๆ ที่มีกาวติดกับด้านในฟันบนหรือฟันล่างของคุณ หากรีเทนเนอร์เป็นแบบถอดออดได้ ทันตแพทย์จะบอกให้ใส่รีเทนเนอร์ทุกวัน หรือใส่ในขณะนอนหลับด้วย รีเทนเนอร์ ต้องใส่หลังจัดฟัน ตลอดชีวิตหรือเปล่า?

การรักษาความสะอาดในช่องปาก หลังถอดเหล็กจัดฟันออกก็เป็นเรื่องที่สำคัญ โดยแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ใช้น้ำยาบ้วนปาก และไหมขัดฟัน หรือรีเทนเนอร์ก็ต้องได้รับการทำความสะอาดเช่นกันค่ะ

บทความที่เกี่ยวข้อง

• จัดฟันแฟชั่น … ทำไมถึงราคาถูก และอันตรายไหม ?
• จัดฟัน แล้วฟันผุ ต้องทำยังไง ? แล้วจะอุดฟันได้ไหม
• การจัดฟัน กับเรื่องที่น่ารู้