น้ำยา บ้วนปาก จำเป็นต้องใช้หรือไม่ ? มีแบบไหนบ้าง

น้ำยา บ้วนปาก เป็นสิ่งที่ใช้เสริมการแปรงฟันเท่านั้น ไม่สามารถทดแทนการแปรงฟันและการใช้ไหมขัดฟันได้ โดยทั่วไปให้ใช้อมบ้วนปากหลังการแปรงฟัน และทำความสะอาดซอกฟันแล้ว

วิธีใช้ ให้อมกลั้วน้ำยาให้สัมผัสเหงือก และฟันทั่วปากแล้วบ้วนทิ้ง ห้ามกลืน หลังใช้น้ำยาบ้วนปากห้ามรับประทานอาหาร น้ำ เครื่องดื่ม หรือสูบบุหรี่ อย่างน้อย 30 นาที รวมทั้งห้ามเด็กอายุต่ำกว่า 6 ปี ใช้น้ำยาบ้วนปาก

สารบัญ

• น้ำยาบ้วนปาก แบ่งเป็น 2 ประเภท
• น้ำยาบ้วนปาก ชนิดต่าง ๆ มีข้อแนะนำดังนี้
• ข้อควรระวัง น้ำยา บ้วนปาก ที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม

น้ำยา บ้วนปาก แบ่งเป็น 2 ประเภท

1. ใช้บ้วนปากเพื่อช่วยให้เศษอาหารหลุดง่ายขึ้น

ลดเชื้อจุลินทรีย์ในปาก และช่วยลดกลิ่นปาก ทำให้รู้สึกสดชื่น น้ำยาบ้วนปากที่จำหน่ายในท้องตลาดส่วนใหญ่เป็นน้ำยาบ้วนปากประเภทนี้ สามารถซื้อมาใช้ได้ในชีวิตประจำวัน อย่างไรก็ตามถ้าแปรงฟันให้สะอาดทั่วถึง และใช้อุปกรณ์ทำความสะอาดซอกฟันเป็นประจำ ไม่จำเป็นต้องใช้น้ำยาบ้วนปากอีก

2. ใช้เพื่อป้องกันหรือบำบัดรักษา

น้ำยาบ้วนปากผสมฟลูออไรด์ป้องกันฟันผุ น้ำยาบ้วนปากควบคุมคราบจุลินทรีย์ และป้องกันเหงือกอักเสบ ซึ่งมีส่วนผสมของสารที่มีฤทธิ์ทำลายเชื้อจุลินทรีย์ จึงควรใช้ภายใต้คำแนะนำของทันตแพทย์

น้ำยา บ้วนปาก ชนิดต่าง ๆ มีข้อแนะนำดังนี้

1. น้ำยา บ้วนปาก ผสมฟลูออไรด์

แนะนำให้ใช้ในผู้ที่มีฟันผุง่าย ผู้ที่ใส่เครื่องมือจัดฟัน หรือผู้ป่วยที่ได้รับการฉายรังสีรักษามะเร็งบริเวณช่องปากและลำคอ 6 วิธี สำหรับ คนจัดฟัน ดูแลฟันยังไง ไม่ให้มีกลิ่นปาก ?

2. ผสมสารสกัดจากพืช หรือสมุนไพร

สารสกัดจากพืชหรือสมุนไพรช่วยให้น้ำยาบ้วนปากมีกลิ่นหอมและรสชาติดีขึ้น ช่วยระงับกลิ่นปาก และช่วยลดการอักเสบในช่องปากได้

เนื่องจากมีคุณสมบัติเป็นสารฆ่าเชื้อ และช่วยลดการเกิดคราบจุลินทรีย์ได้บ้าง พืชหรือสมุนไพรที่นิยมใช้ ได้แก่ มังคุด, เปลือกทุเรียน, ชาเขียว, ไพล, ใบฝรั่ง, ว่านหางจระเข้, ชะเอม, กานพลู เป็นต้น

3. อมก่อนการแปรงฟัน

ใช้อมก่อนการแปรงฟันเพื่อช่วยทำให้คราบจุลินทรีย์อ่อนตัวและหลุดออกง่าย กลไกการทำงานยังไม่สามารถอธิบายได้ชัดเจน และรายงานการวิจัยยังไม่ยืนยันถึงประสิทธิภาพที่แน่นอน

4. ผสมคลอเฮ็กซิดีน

คลอเฮ็กซิดีนมีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย และยึดเกาะผิวฟันและเนื้อเยื่อในช่องปากได้ดี จึงคงประสิทธิผลในการฆ่าเชื้อในปากได้นาน ส่วนใหญ่ใช้ควบคุมการติดเชื้อในช่องปาก เช่น ใช้ระหว่างหรือหลังการรักษา โรคปริทันต์ หลังการผ่าตัดในช่องปาก หรือใช้ลดความรุนแรงเฉียบพลันของโรคปริทันต์ ซึ่งจะใช้ในระยะเวลาสั้นๆ

นอกจากนี้ยังใช้เสริมการทำความสะอาด ช่องปากในผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีข้อจำกัดทางการแพทย์บางประการ เช่น ผู้ป่วย ผู้พิการ การใช้น้ำยาบ้วนปากชนิดนี้ติดต่อกันนานๆ จะทำให้เกิดคราบสีน้ำตาลบนตัวฟัน บนลิ้น บนวัสดุอุดฟัน อาจทำให้การรับรสอาหารเสียไป และห้ามใช้ในผู้ที่แพ้สารคลอเฮ็กซิดีน

5. ผสมเอสเซนเชียลออยล์

ช่วยลดกลิ่นปาก และลดคราบจุลินทรีย์ ลดการอักเสบของเหงือกเมื่อใช้อย่างต่อเนื่อง สารสำคัญในเอสเซนเชียลออยล์ คือ eucalyptol, thymol, methyl salicylate และ menthol ซึ่งทั้งหมดนี้ละลายในแอลกอฮอล์

ข้อควรระวัง น้ำยา บ้วนปาก ที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม

อาจทำให้รู้สึกแสบร้อนในปาก และเป็นอันตรายหากกลืนกินลงไป จึงไม่ควรใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี และไม่เหมาะกับผู้สูบบุหรี่เพราะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งช่องปาก มะเร็ง ช่องปาก เกิดจากอะไร ? อาการ สาเหตุ วิธีป้องกัน

นอกจากนี้น้ำยาบ้วนปากหลายชนิด หากใช้ในความเข้มข้นสูง อาจทำให้เกิดคราบสีติดผิวฟัน เกิดการระคายเคืองต่อเนื้อเยื่ออ่อนในปาก เกิดแผลในปากทำให้เจ็บปวด การรับรสผิดปกติ เกิดอาการชา และเสียวบริเวณรากฟันได้

บทความที่เกี่ยวข้อง

• น้ำยาบ้วนปาก สลายหินปูนให้หลุด ได้จริงไหม ?
• โรคปริทันต์ อักเสบ คืออะไร ? นำไปสู่การสูญเสียฟันจริงไหม