เชื้อราในช่องปาก กับฟันเทียม เกี่ยวข้องกันอย่างไร ?

เชื้อราในช่องปาก แคนดิดา (Candida) ปกติอยู่ในช่องปากของเราอยู่แล้วนะคะ แต่เมื่อไหร่ที่เรามีภูมิคุ้มกันที่ต่ำถึงจะแสดงออกมา หรือเราใส่ฟันเทียมแบบถอดได้ ใส่ทั้งคืน แล้วดูแลไม่สะอาด ก็จะทำให้สามารถเกิดเชื้อราในช่องปากได้ค่ะ

สารบัญ

• คนใส่ฟันเทียมจะมีโอกาสเกิด เชื้อรา ในช่องปากมากกว่าคนปกติไหม ?
• สาเหตุที่ทำให้เกิด เชื้อราในช่องปาก
• เราจะรู้ได้ยังไงว่าเป็น เชื้อราในช่องปาก แล้วหรือยัง?
• วิธีการป้องกัน เชื้อราในช่องปาก สำหรับคนที่ใส่ฟันเทียม
• ถ้าเป็นเชื้อราในช่องปาก แล้วจะต้องรักษาอย่างไร ?

คนใส่ฟันเทียมจะมีโอกาสเกิด เชื้อราในช่องปาก มากกว่าคนปกติไหม ?

มีการศึกษาวิจัยว่าคนที่ใส่ฟันเทียมแบบถอดได้ หรือใส่ฟันเทียมทั้งปาก (ไม่มีฟันเหลืออยู่เลย) จะพบการเกิดเชื้อราประมาณ 40% (ในคนไทย) ง่ายๆ เลยคือถ้าเจอใครใส่ฟันเทียมโอกาสที่จะเจอเชื้อราใต้ฐานฟันเทียม หรือตรงเนื้อเยื่อในช่องปากประมาณครึ่งต่อครึ่ง

สาเหตุที่ทำให้เกิด เชื้อราในช่องปาก

1. ความสะอาดของฟันเทียม

จะเกิดขึ้นในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย เกิดขึ้นที่ฟันบนมากกว่าฟันล่าง สาเหตุง่ายๆ เลย เกิดจากตัวฟันเทียมนั้นไม่สะอาด ในการทำความสะอาดฟันเทียม คือ ต้องถอดตอนกลางคืน ห้ามใส่ค้างไว้นะคะ เพราะตัวน้ำลายนั้นจะไม่ค่อยมีตอนเรานอนหลับ ทำให้สภาวะใต้ฟันเทียมมีความเป็นกรด ออกซิเจนต่ำ จึงทำให้เชื้อรากับยีสต์เติบโตได้ดี

2. เกิดจากฟันเทียมหลวม

มีการวิจัยว่าถ้าเราใส่ฟันเทียมที่หลวม จะทำให้มีแรงกระดก แรงกดที่เนื้อเยื่อตลอดเวลา ทำให้เกิดการอักเสบขึ้น ตัวเชื้อรากับยีสต์ก็จะเติบโตขึ้นมาได้ค่ะ

คนที่ใส่ฟันเทียมถอดได้ ประมาณ 1 ปีขึ้นไป จะเจอเชื้อราอยู่ที่ประมาณ 25% และคนที่ฟันเทียมถอดได้นานๆ มากกว่า 5 ปี จะเจอเชื้อราประมาณ 84%

3. คนไข้ที่เป็นโรคเบาหวาน และโรคประจำตัว

คนกลุ่มนี้จะมีระบบภูมิคุ้มกันต่ำ ก็จะทำให้พวกเชื้อรานั้นฉวยโอกาส และทำให้เกิดโรคเชื้อราในช่องปากได้ทันที โดยเฉพาะคนไข้เป็นโรคเบาที่ควบคุมไม่ได้ (ระดับน้ำตาลสูงมากตลอดเวลา) พอน้ำตาลในเลือดสูง น้ำลายก็จะมีน้ำตาลสูงด้วยเช่นกัน ก็จะกลายเป็นกรด แล้วถ้าดูแลไม่ดี ทำความสะอาดไม่ดี ก็จะทำให้เกิดเชื้อราในช่องปากได้ง่าย และเจริญเติบโตได้ดี

เราจะรู้ได้ยังไงว่าเป็น เชื้อราในช่องปาก แล้วหรือยัง?

คนที่ใส่ฟันเทียมแบบถอดได้หลายท่านจะไม่มีอาการ จะทราบก็ต่อเมื่อมาพบกับทันตแพทย์แล้ว และจะเห็นเป็นรอยแดงตามขอบใต้ฐานฟันปลอมของฟันเทียม เหงือกจะเป็นสีแดงชัดเจน

ถ้าใส่นานๆ แล้วไม่ได้รับการรักษา ก็อาจจะทำให้เป็นตุ่มขึ้นมา แรกๆ อาจจะเป็นจุดก่อนแล้วเป็นรอยแดง หลังจากนั้นจะเป็นตุ่มใสๆ ใต้ฐานฟันปลอม

สำหรับคนที่มีอาการ จะรู้สึกแสบที่ใต้ฐานฟันปลอม กินอาหารก็จะรู้สึกแสบ ปวดร้อน กลืนอาหารลำบาก บางคนจะรู้สึกว่ากินอะไรแล้วไม่อร่อยเหมือนการรับรสเปลี่ยน เพราะฉะนั้นเราควรที่จะดูแลรักษาให้ดีๆ นะคะ

วิธีการป้องกัน เชื้อราในช่องปาก สำหรับคนที่ใส่ฟันเทียม

1. สำรวจฟันเทียม

โดยการตรวจดูว่าฟันเทียมที่เราใส่อยู่หลวมไหม ถ้าหลวมหรือใช้นานมากกว่า 5 ปี ก็ควรจะทำชิ้นใหม่ หรือลองปรึกษาทันตแพทย์ดูเพื่อที่จะทำให้ฟันเทียมเราแน่นขึ้น ไม่มีแรงกด

2. การทำความสะอาด

โดยต้องใช้แปรงสีฟันขนนุ่มๆ แปรงทำความสะอาดฟันเทียมเบาๆ ร่วมกับสบู่อ่อนๆ หรือใช้ ยาสีฟัน สมุนไพร Doctor V ก็ได้ค่ะ ตัวฟันเทียมจะได้ไม่เป็นรอย เชื้อราจะได้ไม่ไปเกิดบริเวณตรงนั้นของฟันเทียมค่ะ

3. คนไข้เบาหวาน ต้องควบคุมระดับน้ำตาลให้ได้

เพราะว่าตราบใดที่ระดับน้ำตาลในเลือดสูง เชื้่อรายิ่งชอบ ก็อาจจะทำให้เกิดเป็นเชื้อราในช่องปากได้อีก

4. หมั่นพบทันตแพทย์บ่อยๆ

อย่างน้อย 6 เดือน/ครั้ง เพื่อตรวจดูว่าฟันเทียมของเราเป็นอย่างไร ต้องปรับ ต้องแก้อะไรไหม หรือมีเชื้อราไหม? จะได้รีบรักษาก่อนที่ลุกลามเป็นมากกว่านี้

ถ้าเป็น เชื้อราในช่องปาก แล้วจะต้องรักษาอย่างไร ?

ต้องไปรับการรักษากับทันตแพทย์ และรับยารักษา เช่น ยากิน ยากลั้วปาก สำหรับฆ่าเชื้อราตรงนั้น และจะต้องใช้สารในการแช่ฟันเทียมเพื่อที่จะฆ่าเชื้อราในตรงนั้นด้วยค่ะ

บทความที่เกี่ยวข้อง

• ฟันปลอม มีกี่แบบ แบบไหนเหมาะกับเรา ?
• เชื้อรา ในอาหาร…กินได้ไหม ? กินเข้าไปแล้วเป็นอะไรไหม ?