ครอบฟัน คืออะไร? มีแบบไหนบ้าง ?

ครอบฟัน คือ การครอบหรือคลุมฟัน ที่เกิดความเสียหายให้กลับมาแข็งแรง คืนรูปร่าง ขนาด และลักษณะภายนอกให้ดีขึ้น การครอบฟันมีประโยชน์มากมาย เช่น ฟันที่ผุขนาดใหญ่, ฟันห่าง, ฟันหลังการรักษารากฟัน, ฟันที่มีการอุดขนาดใหญ่ถึง 3/4 ส่วน เพื่อป้องกันไม่ให้ฟันที่อ่อนแอแตกหัก หรือถูกทำลาย ครอบฟันจึงมีหน้าที่คลุมฟันที่เกิดความเสียหายให้กลับมาแข็งแรง

สารบัญ

• ครอบฟัน เมื่อมีฟันที่ผุขนาดใหญ่
• ครอบฟัน แบ่งได้เป็น 2 กลุ่ม
• ครอบฟันอยู่ได้นานขนาดไหน ?
• ขั้นตอนในการทำครอบฟัน
• ความแตกต่างระหว่างครอบฟัน กับ วีเนียร์

ครอบฟัน เมื่อมีฟันที่ผุขนาดใหญ่

เมื่อมีฟันที่ผุขนาดใหญ่ ซึ่งไม่สามารถอุดฟันแบบธรรมดาได้ จึงควรใช้วิธีการครอบฟันเพื่อรักษาโครงสร้างของฟันเดิมไว้ ฟันที่ผุลุกลามและใหญ่ โครงสร้างฟันอ่อนแอ ซึ่งไม่สาสมารถอุดแบบธรรมดาได้ หลังจากกรอเอาฟันส่วนที่ผุออกทั้งหมด จึงทำให้มีการสูญเสียเนื้อฟันไปมาก การครอบฟันจึงเหมาะสำหรับผู้ที่มีฟันหักบริเวณปลายฟันหรือผู้ที่มีรูผุของฟันขนาดใหญ่

กรณีที่ฟันผุมีการลุกลามของรอยโรคไปกว้าง ทำให้ไม่มีเนื้อฟันดีเหลือเพียงพอ การครอบฟันจึงเป็นสิ่งที่ช่วยได้ดี ป้องกันไม่ให้ฟันที่อ่อนแอแตกหักหรือถูกทำลาย ปิดกันคราบพลัคและแบคทีเรีย คืนรูปร่าง ขนาด และลักษณะฟันภายนอกให้ดีขึ้น ทันตแพทย์จะตรวจสภาพฟัน การสบฟันที่เหลืออยู่ และแนะนำให้ครอบฟันชนิดที่เหมาะสมกับคุณที่สุด

ครอบฟัน แบ่งได้เป็น 2 กลุ่ม คือ

1. กลุ่มที่มีโลหะ

เราจะเรียกว่า “Porcelain fused to metal crowns” หรือ Full Metal Crowns คือ จะเป็นครอบฟันที่อาจจะเคยเห็นกัน มีมานานแล้ว โครงข้างในจะเป็นโลหะแล้วเคลือบด้วยกระเบื้อง แบบนี้ก็จะมีความแข็งแรงคงทน สวยงามใช้งานได้นานนะคะ แต่ว่าจะมีข้อด้วยของมันก็คือว่าตัว Porcelain หรือตัวกระเบื้องสีจะค่อนข้างทึบ อาจจะดูไม่เป็นธรรมชาติเท่าไร แล้วก็แตกได้นะคะในกรณีที่เรากินอาหารที่แข็งมากๆ

2. กลุ่มที่ไม่มีโลหะ

จะเป็นแบบเซรามิกล้วน หรือ “All Ceramic Crown” ในกลุ่มนี้หลักๆ ในปัจจุบันที่เราใช้กันจะแยกออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่อีกนะคะ คือ zirconia และ lithium disilicate (E Max)

2.1 zirconia

ในภาษาที่เราใช้ๆ กัน ก็คือเป็นวัสดุตัวเดียวกันที่ใช้ในการทำเพชรรัสเซียนะคะ แล้วก็มันจะมีความแข็งแรงมาก ที่สำคัญเลยก็คือ มีความสวยงามนะคะ เราสามารถทำสีให้ใกล้เคียงกับฟันธรรมชาติได้ วัสดุเป็นที่นิยมมากในปัจจุบันนะคะ เพราะว่านอกเหนือจากความแข็งแรงสูงแล้ว ยังมีความสวยงามอย่างที่เกลิ่นไว้ตอนแรก ปัจจุบันใช้ตัวนี้ค่อนข้างเยอะ เข้ามาแทนที่เป็นแบบครอบกระเบื้องผสมโลหะแล้วนะคะ

2.2 lithium disilicate (E Max)

จะมีความสวยงามมากที่สุด แต่มีความแข็งแรงต่ำที่สุดนะคะ ส่วนมากจะนิยมนำมาใช้กับฟันหน้าเท่านั้น ในกรณีที่เราใช้ทำ veneers นะคะ หรือใช้ทำครอบฟันเป็นบางซี่ในฟันหน้า ที่อาจจะไม่ได้กัดหนักๆ หรือไม่ได้มีพฤติกรรมในการนอนกัดฟัน ตัวนี้จะสวยที่สุดแต่แตกง่ายที่สุดนะคะ

ครอบฟัน อยู่ได้นานขนาดไหน ?

โดยปกติแล้วอาจจะมีอายุการใช้งานได้นาน 5 ปี หรือ 10 ปี หรืออาจจะน้อยกว่า หรือมากกว่านั้น ซึ่งทั้งนี้ทั้งนั้นมีปัจจัยอยู่หลายอย่างที่จะทำให้ครอบฟันมีอายุการใช้งานยืนนานเพียงพอหรือเปล่า โดยหลักๆ การดูแลทำความสะอาดช่องปากของคนไข้ให้เหมาะสมและเพียงพอ ก็จะมีส่วนช่วยในการทำให้ครอบฟันนั้นมีอายุการใช้งานได้ยาวนานขึ้นนะคะ อย่างเช่น การแปรงฟัน, น้ำยาบ้วนปาก หรือการใช้ ไหมขัดฟัน

นอกจากนั้นสาเหตุหลักๆ ในการที่ครอบฟันจะมีปัญหาอย่างเช่น การแตกหักของครอบฟัน หรือเกิดการผุตามขอบของครอบฟันเดิมที่ได้รับการครอบมาแล้วก็มีโอกาสที่จะเป็นไปได้ โดยฟันที่อาจจะมีปัญหาหลังจากครอบฟันไปแล้ว เช่น คนไข้เอาไปกัดเคี้ยวของแข็ง หรือของที่ไม่เหมาะสมที่จะใช้ในการบดเคี้ยว ทำให้ครอบฟันเกิดความเสียหายได้

ถ้าเกิดมีปัญหาเช่น อาการปวด หรือ เสียวฟัน ขึ้นมา อาจเป็นสาเหตุที่ทำให้คนไข้ต้องรับการเปลี่ยนครอบฟันใหม่ได้นะคะ ปัญหาเหล่านี้สามารถตรวจพบได้โดยทันตแพทย์ หรือคนไข้อาจจะตรวจพบเองได้ เช่น การพบขอบของครอบฟันที่มีสีดำคล้ำ หรือว่ามีเศษของอาหารติดแล้วไม่สามารถทำความสะอาดออกได้นะคะ หรือพบครอบฟันที่มีตัววัสดุหักบิ่นไป ก็ควรรีบมาพบทันตแพทย์นะคะ

ขั้นตอนในการทำ ครอบฟัน

ทันตแพทย์ก็จะทำการเอ็กซเรย์ออกมา วางแผนการรักษากับคนไข้ จากนั้นทำการสแกนด้วยกล้อง 3 มิติในช่องปาก ตัวสแกนก็จะลอกรายละเอียดฟันแล้วก็เหงือกรอบๆ จากนั้นก็มาประมวลผลในคอมพิวเตอร์ ออกแบบครอบฟันออกมา เสร็จแล้วก็จะส่งทำการกลึงขึ้นรูปออกมาเป็นครอบฟันนะคะ ช่างแล็บก็จะนำครอบฟันมาแต้มทำสีให้เหมือนกับฟันข้างเคียงของคนไข้ เมื่อทำการครอบฟันเสร็จสมบูรณ์เรียบร้อยแล้ว ก็จะนำมาลองแล้วก็มาใส่ในช่องปากให้เรียบร้อย

ความแตกต่างระหว่าง ครอบฟัน กับ วีเนียร์

วีเนียร์ เหมาะสำหรับปรับปรุง หรือแก้ไขปัญหาเพียงเล็กน้อยเท่านั้น โดยทันตแพทย์จะมีการกรอฟันเพียงเล็กน้อยบริเวณหน้าฟัน แล้วแปะทับด้วยวัสดุที่เป็นเซรามิกสีเหมือนฟัน ข้อดีของการทำ วีเนียร์ คือ สูญเสียเนื้อฟันปริมาณน้อย แล้วก็สามารถเลือกสีฟันให้ขาวได้ตามที่ต้องการ

ครอบฟัน จะเหมาะกับคนไข้ที่สูญเสียเนื้อฟันในปริมาณมาก หรือว่าฟันที่รักษารากฟันแล้วจะต้องครอบฟัน เพื่อป้องกันการแตกหักของฟันนะคะ ซึ่งการครอบฟันนั้นก็จะทำให้ฟันกลับมาแข็งแรงเหมือนเดิม มีประสิทธิภาพของการบดเคี้ยวดีขึ้น

บทความที่เกี่ยวข้อง

• ฟันปลอม มีกี่แบบ แบบไหนเหมาะกับเรา ?
• วีเนียร์ คืออะไร ? และใครที่ต้องทำวีเนียร์